Dizel jeneratör setleri, dizel (mazot) yakıt kullanarak elektrik enerjisi üretmeye yarayan muhteşem makinelerdir. Genellikle az yakı harcaması ve çevreci olması nedeniyle dizel jeneratör setleri tercih edilmektedir. Ülkemizde dizel jeneratör setleri yüksek yakıt fiyatları ve birim başına elektriğe ödenen ücretin harcanandan daha fazla olması sebebiyle ilk tercihlerden biri olmaktadır. Birim başına elektrik ücreti, tüketilen elektriğin birim fiyatının iki katıdır. Durum böyle olunca da en ekonomik yakıt olan dizelle çalışan dizel jeneratör setlerine olan talep artmaktadır.

Aynı zamanda dizel jeneratör setleri 3 farklı amaçla kullanılabilmektedir. Bunlar anlık, günlük ve sürekli şeklinde sıralanabilir. Anlık (standby) şeklinde kullanılan dizel jeneratör setleri şebeke enerjisinin hiç bulunmadığı ortamlarda üretebilecek maksimum gücün kullanılabildiği çalışma şekli olmaktadır. Anlık kullanım için setin kısa süreli kesintilerde (1 – 5 saat/gün) kullanılması gerekmektedir. Günlük (prime) kullanımda ise yine şebeke elektriği olmadığında yedek güç kaynağı olarak kullanılmaktadır. Ancak daha uzun süre (4-10 saat/gün) kullanılabilmektedir.  Anlık kullanıma göre enerjisi yaklaşık %10 daha düşüktür. Bu, 24 saat biçiminde her 12 saatte bir %110 şarj anlamına gelmektedir. Sürekli kullanımda ise dizel jeneratör setleri ana enerji üretimi amacıyla kullanılmaktadır. Sürekli kullanıldığından günlük veya anlık kullanıma göre %10 daha az enerji üretebilir. Bu şekilde 365 gün boyunca sadece bakım için durdurulmasıyla 24 saat çalışabilir makinelerdir.

Dizel Jenerator Setleri | Özellikleri | Çalışma Prensipleri

Dizel Jenerator Setleri | Özellikleri | Çalışma Prensipleri

Dizel Jeneratör Setlerinin Özellikleri

Dizel jeneratör setleri, elektrik üretmek için dizel yakıtı yakan çok kullanışlı bir makinedir. Bu makineler, elektrik üretmek için jeneratörler ve dizel motorların bir kombinasyonunu kullanır. Bir dizel jeneratör, dizel yakıtta bulunan kimyasal enerjinin bir kısmını yanma yoluyla mekanik enerjiye dönüştürür. Bu mekanik enerji krankı döndürür ve elektrik üretir. Manyetik alanda hareket ettirilen telde bir yük basıncı oluşturulur.

Jeneratör uygulamalarında, tipik olarak iki polarize mıknatıs bir manyetik alan üretir.  Bir dizel jeneratörün krank milinin etrafına birçok kez bir tel sarılır ve mıknatıslar ile manyetik alan arasına yerleştirilir. Dizel motor krank milini döndürürken, teller manyetik alan boyunca hareket eder ve devrede elektrik yüklerini kontrol edebilir.

Genel bir kural olarak, bir dizel jeneratör üretilen kWh başına 0,4 litre dizel tüketir. Kullanılan dizel motor esas olarak içten yanmalı bir motordur. Benzinli motorlardan farklı olarak dizel motorlar, enjeksiyon odasına enjekte edilen yakıtı tutuşturmak ve yakmak için sıkıştırma ısısını kullanır. Dizel jeneratörler genellikle içten yanmalı motorların termal olarak en verimli olanlarıdır ve yaklaşık yüzde 1’lik Carnot verimliliklerine ulaşabilirler. Bu eşsiz dizel motorlar birçok ham petrol türevi ile çalışabilir. Dizel motorların yakabileceği yakıtlar arasında doğal gaz, alkol, benzin, odun gazı ve dizel bulunur.

Dizel jeneratörler, gecikme olmadan hızlı bir şekilde açılıp kapatılabildiği için şebekedeki güç piklerini telafi etmek için de kullanılabilmektedir. Böylece dizel jeneratör setleri bir enerji dengeleyici olarak da satın alınabilmektedir. Ev veya yaşam alanlarında kullanılan jeneratörler 8 KW ile 30 KW arasında tercih edilmektedir. Ticari bölge ve fabrikalarda kullanılan jeneratörler ise 8 KW ile 2.000 KW arasında değişmektedir. Büyük gemiler ve işletmelerde ayrıca aydınlatma, fanlar ve anahtarlardan tahrik sistemleri için yardımcı güç kaynağı olarak da dizel jeneratör setleri kullanılabilmektedir.

Dizel jeneratör setleri diğer jeneratörlere kıyasla daha az bakım gerektirmektedir. Bunun nedeni Jeneratör motorunu çalıştırmak için daha az bileşene ihtiyaç duyulmasıdır. Böylece benzinli motorlarda olduğu kadar sık ​​buji değiştirmenize veya karbüratör tamir etmenize gerek kalmaz.

Aynı zamanda dayanıklı ve uzun ömürlü olmaları nedeniyle de sıklıkla tercih edilmektedir. Özellikle dizel yakıtın benzine göre tutuşma ihtimali daha düşük olduğundan güvenilir jeneratör setleri olarak da anılmaktadır. Benzine kıyasla dizel yakıtın ısınma seviyesi daha yüksektir. Bu nedenle kolay kolay alev almaz. Kısaca dizel yakıtlar, gönül rahatlığıyla depolanıp saklanabilmektedir.

Dizel Jeneratör Çalışma Prensipleri

Bir dizel jeneratör tarafından elektrik üretmek için bir elektrik jeneratörü ve bir dizel motor kullanılmaktadır. Çoğu durumda, dizel jeneratörler birincil yakıt olarak sıvı yakıtlar veya doğal gaz kullanır. Temel olarak, bir dizel jeneratör havayı sıkıştırarak ve yakıt yakarak çalışır.

Dizel jeneratör setleri, ortalama olarak üretilen kWh başına 0,4 litre yakıt gerektirir ve bu da yüzde 25’lik bir verimlilik oranı sağlar. Öte yandan, herhangi bir dizel jeneratörün verimliliği duruma ve nasıl kullanıldığına bağlıdır. Özünde, dizel motor içten yanmalı bir motor olarak bilinmektedir. Bir benzinli motordan farklı olarak, dizel motor enjeksiyon odasına pompalanan yakıtı kıvılcım ateşlemesi yerine sıkıştırma ısısı kullanarak ateşler ve yakar.

Genel olarak dizel motorlar, özellikle sürekli ve ağır hizmet tipi kullanım için tüm içten yanmalı motorlar arasında en yüksek termal verimliliğe sahiptir ve Carnot etkinliğinin bir yüzdesine izin verilmektedir. Birçok ham petrol türevi dizel motorlarda kullanılabilmektedir. Doğal gaz, alkoller, odun gazı, benzin ve mazot dizel motorun yakabileceği yakıtlardan bazılarıdır. Egzoz gazları, dizel veya diğer yakıtlar yandığında üretilir. Karbon dioksit (CO), nitrojen oksit (NOx) ve partiküllerin tümü dizel jeneratörler tarafından üretilir. Bu jeneratörler bunu çevreye salar ve çevredeki alanlardaki hava kalitesini önemli ölçüde düşürür. Her litre benzin 0,73 kg saf karbon içerirken, dizel yakıt 2,6 kg karbondioksit salmaktadır.

Motor gücü, daha sonra elektrik gücüne dönüştürülen mekanik enerjiyi sağladığı için dizel jeneratör setinin en önemli parçasıdır. Bu jeneratörlerin güç çıkışı, motor boyutuyla orantılıdır. Motor ne kadar güçlü olursa, o kadar fazla elektrik üretir.

Alternatör ise bir dizel jeneratörün bir diğer önemli bileşenidir. Motorun mekanik girişini (şaftın dönüşü) endüksiyon yoluyla elektrik çıkışına dönüştürür. Bir alternatör, bir manyetik alan üreterek alternatif elektrik oluşturan bir rotordan yapılmıştır. Bu nedenle rotor, alternatörün birincil bileşeni olarak kabul edilmektedir.

Bir dizel jeneratörün çalışma prensibi, enerji dönüşümünün termodinamiği kanunu üzerine kuruludur. Bu yasa, enerjinin yaratılamayacağını veya yok edilemeyeceğini, yalnızca bir biçimden diğerine değiştirilebileceğini belirtir. AC (alternatif akım) gücü üretmek için dizel jeneratörler bir dizi aşamadan geçer. Dizel jeneratör çalışmaya başladığında dört yanma sürecinden geçer: emme, sıkıştırma, güç ve egzoz. Sonuç olarak, yakıtın kimyasal enerjisi dönme mekanik enerjisine dönüştürülmektedir. Bu mekanik enerji, bir krank milini döndürmek için kullanılmaktadır. Dönen mil artık alternatörün rotorunu döndürmek için kullanılmaktadır. Rotor ve stator, elektrik üreten bir alternatörün iki önemli parçasıdır.

Mıknatıslarla çevrili silindirik bir bileşen olan rotor, sabit bir iletken bakır kablo düzeninden oluşan statorun içinde döner. Sonunda, devrede elektrik yüklerini oluşturan şey, kablolar boyunca mıknatısların hareketidir. Rotor döndüğünde elektrik üretilmektedir. Rotoru çevreleyen mıknatıslar, statorun bakır kablolarından geçerken bir manyetik alan oluşturacak şekilde tam olarak konumlandırılmıştır. Manyetik alan genellikle bir elektrikte iki polarize mıknatıs tarafından üretilmektedir.

Dizel jeneratör setlerinin çalışmasıyla bu manyetik alan, stator tarafından yakalanan voltajı üretir. Voltaj regülatörü daha sonra alınan voltajı yönetirken elektriği istenen yere iletir. Alternatör, bir dizel jeneratörde bir doğrultucu yardımıyla DC ‘ye dönüştürülen bir AC üretir.

Rotordaki elektromanyetik alanın uyarma sistemi tarafından oluşturulduğuna dikkat edin. Statorda üretilen elektrik gücü, oluşan manyetik alanın şiddeti ile orantılıdır. Elektromanyetik alanı oluşturmak için doğru akım (DC) kullanılmaktadır. Jeneratörün boyutuna bağlı olarak 50 amper ile 9000 amper arasında değişir. Modern uyarma sistemleri, AC gücünün güç potansiyeli transformatörleri (PPT’ler) ve doyurulabilir akım transformatörleri (SCT’ler) ile doğrultulmasıyla üretilen DC ile statiktir.

Dizel jeneratörünüze bakım yapmak için şu ingilizce olan yazıyı inceleyebilirsiniz.

Dizel Jeneratör Fiyatları Hakkında

3.3 kW dizel jeneratör yaklaşık 15.000 TL, 5.6 kW ‘lık jeneratör ise yaklaşık 30.000 TL civarında satılmaktadır. Motor gücü ve marka kalitesine göre fiyatlarda değişmektedir. Buna göre 7.5 kW ‘lık dizel jeneratör yaklaşık 35.000 TL, 8 kW ’ı 40.000 TL, 9.5 kW ‘ı ise 95.000 TL civarında satılmaktadır.

İlk başta pahalı gibi gözükse de dizel jeneratörler kullanıldıkça kendilerini amorti edecektir. Bunun ilk nedeni diğer jeneratörlere kıyasla fazla bakım gerektirmemesidir. Böylece periyodik bakım, onarım masraflarınız yarıya düşecektir. Bir başka nedeni ise kullandığı yakıt türünden kaynaklıdır. Dizel yakıt benzin ve doğalgaza göre daha ucuzdur. Bu nedenle de yakıt masraflarınızda da yarı yarıya bir azalış gözlemlenecektir.

Ayrıca dizel jeneratör setleri çalışırken çok az yakıt kullandığından, depolarınızdaki yedek yakıtları yıllarca saklayabilirsiniz. Dizel yakıtların zor alev alması nedeniyle de sizleri herhangi bir patlama ve yangın gibi yaşanabilecek afetlerin masrafına sokmamaktadır. Kısacası dizel jeneratör setleri, ilk başta pahalı gibi gelse de hem yakıt hem de bakım-onarım masrafı gerektirmeyecektir. Bunun sonucunda da yıllar içinde kendini amorti edecektir.